PoradnikiPoradniki

POLSTR zamiast WIBOR? Wyznaczono nowy wskaźnik dla kredytów hipotecznych!

W dniu 30.01.2025r. zatwierdzony został nowy wskaźnik, na podstawie którego obliczane będzie m.in. oprocentowanie zmienne kredytów hipotecznych. Będzie nim POLSTR, znany wcześniej jako tymczasowy wskaźnik WIRF minus.

Od lat 90’tych ubiegłego wieku, aż do teraz oprocentowanie kredytów ze zmienną stopą procentową było wyliczane w oparciu o wskaźnik WIBOR. W związku ze stopniową utratą jego wiarygodności i zaleceniami Unii Europejskiej, od kilku lat prowadzone były prace nad wyborem nowego wskaźnika.
Początkowo miał to być wskaźnik WIRON. Pod koniec 2024 została jednak podjęta decyzja o wprowadzeniu tymczasowego wskaźnika WIRF minus. Otrzymał on ostateczną nazwę POLSTR co jest skrótem od Polish Short Term Rate.

Co to jest WIBOR?

WIBOR czyli Warsaw Interbank Offered Rate to teoretyczna (refencyjna) wysokość oprocentowania pożyczek na polskim rynku międzybankowym. Każdego dnia banki ustalają oprocentowanie jakiego zażądałyby, gdyby pieniądze chciał od nich pożyczyć inny bank. Wyliczana z tych deklaracji średnia staje się wskaźnikiem określonym dla terminów od 1 dnia do 1 roku. Wskaźnik ten poza marżą banku jest elementem oprocentowania kredytów hipotecznych Pośrednio wpływa więc na wysokość raty setek tysięcy kredytobiorców. Nadeszła jednak pora by go zmienić.

Dlaczego potrzebne nam są wskaźniki typu WIBOR, WIRON, POLSTR?
Mimo, iż wskaźniki te mają swoje własne zadania takie jak określenie oprocentowania w kredytach międzybankowych, są też bezpośrednio doliczane do wysokości oprocentowania kredytów. W ten sposób aktualne oprocentowanie składa się ze stałej marży banku oraz zmieniającego się w czasie wskaźnika.

W praktyce oznacza to, że wskaźnik WIBOR jest zmienny, ale o jego wysokości nie decyduje bank, tylko zewnętrzny czynnik, który aktualnie ustalany jest przez największe banki w Polsce w drodze deklaracji. Dodanie wskaźnika WIBOR do marży pozwala zminimalizować ryzyko związane z inflacją, zmianami stóp procentowych, czy wpływem sytuacji międzynarodowej.

Podsumowując: Wskaźniki są nam potrzebne, by banki mogły oferować kredyty z oprocentowaniem zmiennym, ale nie mogły samodzielnie tego oprocentowania zmieniać.

Dlaczego rezygnujemy z WIBOR?

Wskaźnik WIBOR ustalany jest wyłącznie przez duże banki komercyjne i pozostaje wskaźnikiem całkowicie deklaratywnym. Jest wiążący dla banków w zakresie oprocentowania kredytów międzybankowych, ale takie występują na polskim rynku coraz rzadziej.
Podobnie funkcjonowały wskaźniki w innych krajach Unii Europejskiej, zostały jednak w większości podważone jako niezgodne z interesem konsumentów. Od kilku lat następuje odwrót od wskaźników typu -IBOR i wypracowywanie bardziej przejrzystych rozwiązań. Bezpośrednią przyczyną było wykrycie zmowy i manipulacji przy LIBOR czyli London Interbank Offered Rate. Nie stwierdzono nigdy tego typu nieprawidłowości w przypadku WIBOR. Uznano jednak, że sama możliwość jej dokonania jest niebezpieczna.

Rezygnacja z -IBOR w skali europejskiej jest więc nieco kontrowersyjna. Rezygnujemy ze sprawdzonego, chociaż potencjalnie podatnego na manipulację wskaźnika, na rzecz wskaźników dotychczas niszowych. W końcu jednak i tak musimy to zrobić - banki przestały pożyczać sobie nawzajem pieniądze w skali w jakiej robiły to w poprzednich dekadach. Wskaźniki -IBOR są więc pustymi deklaracjami.

Reforma wskaźników po polsku

Reforma wskaźnika, na podstawie którego obliczane jest oprocentowanie kredytów wynika z implementacji przepisów Unii Europejskiej. We wrześniu 2022 roku decyzją Komitetu Sterującego Narodowej Grupy Roboczej jako nowy wskaźnik został wybrany wskaźnik WIRON (Warsaw Interest Rate Overnight).
Pierwszy etap zmiany wskaźników miał odbyć się już w 2023. Niestety nieskutecznie. Tylko dwa banki zaoferowały kredyty oparte o WIRON. Przejście na nowy wskaźnik spotkało się z negatywną reakcją na rynku. Zaś samo obliczanie wskaźnika WIRON mogło być podważone. 

Póki co jednak zdecydowano o wyborze wskaźnik POLSTR (od Polish Short Term Rate, wcześniej WIRF-), który jest podobny do WWR, ale bardziej stabilny. Do końca 2027 WIBOR zniknie z oferty banków udzielających kredytów hipotecznych, pozostając jedynie wskaźnikiem międzybankowym. POLSTR wejdzie w życie prawdopodobnie w 2026r.

Czy zmiana wskaźników wpłynie na kredytobiorców?

Zmiana ustalania wysokości oprocentowania kredytów z oprocentowaniem zmiennym jest znaczącą zmianą, która dla kredytobiorców może pozostać jednak niewidoczna szczególnie na początkowym etapie. Będzie tak ponieważ w momencie przejścia na nowy wskaźnik, jego wartość zostanie dopasowana (z użyciem spreadu korygującego) tak by chwilowo zrównał się on z WIBOR. Sam moment przejścia niczego więc nie zmieni wiele. Dopiero w kolejnych okresach obliczeniowych nastąpią zmiany wynikające z nowej metody obliczania.

POLSTR został wybrany ze względu na stabilność. W pierwszej kolejności nowy wskaźnik ma być użyty do obliczania oprocentowania obligacji Skarbu Państwa. Potem pojawi się w nowych kredytach. Spodziewamy się tego dopiero w drugiej połowie 2026 roku ponieważ banki dowiedziały się o reformie stosunkowo niedawno.
Póki co nie wygląda na to, by kluczowa dla rynku zmiana była silnie odczuwalna dla samych kredytobiorców.

Data publikacji 30.01.2025 Opracowanie: Feniks Finanse Magdalena Mrozowska

Planujesz wziąć kredyt hipoteczny, ale nie wiesz od czego zacząć?
Nie martw się! Eksperci Feniks Finanse wytłumaczą Ci wszystko prostym językiem – bez skomplikowanego żargonu i trudnych terminów. Skontaktuj się z nami, a pomożemy Ci znaleźć najlepsze rozwiązanie dopasowane do Twojej sytuacji! 
Infolinia 661 661 200